Meer dan helft Belgen staat al open voor videoconsultatie met huisarts

Dalende beschikbaarheid huisartsen noopt tot aanpassing gedrag

Een dringende afspraak maken bij je huisarts? Of überhaupt nog een huisarts vinden die nieuwe patiënten aanvaardt? Het is vandaag helaas geen evidentie meer in ons land. In heel wat Europese landen vormt videoconsultatie vandaag al een deel van oplossing voor deze problematiek. Maar België hinkt nog achterop. Goed nieuws echter: meer dan de helft van de Belgen geeft ondertussen aan er al open voor te staan, zo blijkt uit de enquête¹ die werd uitgevoerd in opdracht van Doktr, de Belgische videoconsultatie-app, en AG Insurance, de Belgische marktleider in groepsverzekeringen. Op korte termijn kunnen videoconsultaties ook in België de druk op de gezondheidszorg mee helpen verlichten, en zo de toegang tot medische zorg vereenvoudigen.

Overbevraagd en onderbemand: de beschikbaarheid van huisarts daalt

De “huisarts oude stijl”, beschikbaar van ’s morgens vroeg tot ’s avonds laat en minstens van maandag tot zaterdag, is zowat uitgestorven. Dit zorgt voor een betere werk-privébalans van het beroep, maar de keerzijde van de medaille is dat we vandaag moeilijker toegang hebben tot medische zorg. Zo heeft volgens de iVOX-enquête van AG en Doktr¹ op de 10 Belgen géén vaste huisarts.
Een significant deel van deze groep heeft er geen omdat ze simpelweg geen huisarts kunnen vinden of op een wachtlijst staat. Dat is geen verrassing: 75% van de Belgische huisartsen heeft vandaag immers een volledige of gedeeltelijke patiëntenstop². Daarenboven hebben 2,5 miljoen Belgen geen arts die hun Globaal Medisch Dossier (GMD) beheert³.

Enkele opvallende elementen uit de bevraging over de beschikbaarheid van de Belgische arts:

• Vrije raadplegingen (zonder afspraak) zijn iets uit het verleden: 95% van de huisartsbezoeken gebeurt vandaag op afspraak, waarvan 47,2% via de website en 47,7% telefonisch. De vrije raadpleging bestaat dus quasi niet meer.
• Meer dan 65% van de Belgen zegt bereid te zijn om een andere arts te raadplegen als ze daar sneller een afspraak kunnen krijgen.
• In Wallonië kan nog maar 23% op weekdagen een afspraak bij een huisarts maken na 18u. In Brussel is dat nog maar 1 op de 6 (17%). Vlaanderen scoort op dat vlak merkelijk beter: daar geeft de helft van de ondervraagden (48%) aan dat ze ook ’s avonds nog bij hun huisarts terecht kunnen.
• Een kleine 10% van de Belgen geeft aan ook op zaterdag nog bij hun huisarts terecht te kunnen.
• 3 op 5 Belgen (60%) kunnen niet meer bij hun huisartsen terecht voor een huisbezoek. Nochtans stellen 7 op de 10 55-plussers de mogelijkheid tot een huisbezoek erg op prijs.

Het hebben van een vaste huisarts vormt geen garantie meer op een snelle beschikbaarheid. In verscheidene Belgische gemeenten kunnen de wachttijden immers oplopen tot meerdere weken. De recente gemeente- en stadsmonitor⁴ toont een daling van 15% in tevredenheid over de beschikbaarheid van huisartsen in de laatste 3 jaar. En er is helaas niet meteen beterschap in zicht: heel wat artsen die met pensioen gaan, worden immers niet vervangen.

Openheid van patiënten naar videoconsultatie blijft groeien

In dit veranderende landschap – gekenmerkt door een moeilijkere toegang tot de huisarts – is het belangrijk dat de maatschappij zich aanpast. We zien in de ons omringende landen dat videoconsultaties hierbij een deel van de oplossing vormen. Na een trage start, lijkt de bereidheid nu ook bij de Belgen in stijgende lijn te gaan, zo toont de enquête.

Meer dan de helft van de Belgen (53%) geeft ondertussen immers aan open te staan voor videoconsultaties. Dat is een stijging van 25%, zoals gemeten in een studie van Proximus in 2020 bij de lancering van Doktr – nochtans in het midden van de covid-crisis. Wel zijn er duidelijke regionale verschillen: in Wallonië is de openheid het laagst (44,6%). Ook demografische kenmerken hebben een invloed. Hoe jonger en hoe hoger opgeleid een patiënt, hoe groter de kans dat hij/zij openstaat voor een videoconsult.

Nochtans geeft maar 5% van de bevraagden aan ooit al een videoconsultatie met een huisarts gedaan te hebben. Dat is niet verwonderlijk, gezien zeer weinig huisartsen vandaag al videoconsultaties inzetten in hun praktijk. Telefonische consultaties zijn meer ingeburgerd (96,5% van alle consultaties op afstand ), ondanks dat ze geen visuele evaluatie toelaten of de fysieke consultaties regelmatig verstoren.

In tien maanden tijd, van augustus 2022 tot juni 2023, registreerde het RIZIV maar liefst 5,7 miljoen consultaties op afstand5. Dit bevestigt dat patiënten niet altijd fysiek moeten langskomen in het dokterskabinet.

Zelf overwegen Belgen videoconsultaties het meest voor zaken zoals (in volgorde van afnemend belang): het hernieuwen van een voorschrift, advies en/of behandeling bij infecties (bv. griep, verkoudheid), advies en/of behandeling bij lichamelijke klachten (bv. buikpijn, hoofdpijn), hulp bij het interpreteren van onderzoeken en tests (bv. bloeduitslagen) en advies over geneesmiddelen en hun bijwerkingen.

AG en Doktr bieden toegang tot kwalitatieve zorg op afstand

Als de grootste zorgverzekeraar in België voelt AG zich verantwoordelijk om mee na te denken over de uitdagingen en de toekomst van de gezondheidszorg in België en om te anticiperen op nieuwe behoeften die ontstaan. Het is hierbij essentieel om te zoeken naar flexibele oplossingen die het bestaande zorgsysteem in België kunnen aanvullen. Sinds vorig jaar werd de Doktr videoconsultatie-app daarom geïntegreerd in het aanbod groepsverzekeringen van AG, om zo de toegang tot eerstelijnszorg te verbeteren en te vereenvoudigen.

Dit alternatief is vooral welkom omdat 3 op de 10 Belgen aangeven geen advies te vragen als hun arts niet beschikbaar is, met het risico dat hun toestand of symptomen zouden verergeren. Verder geeft 1 patiënt op de 10 rechtstreeks naar spoed te gaan als de huisarts volgeboekt is. Een andere 10 procent wendt zich tot ‘dokter Google’ voor medisch advies.

Videoconsultaties bieden deze groepen een erg handige manier om snel in contact te komen met een erkende huisarts, ongeacht waar de patiënt zich bevindt.

Jan Van Wijnendaele, CEO van Doktr : “Bij Doktr fungeren we als aanbieder van digitale gezondheidszorg, waarbij we problemen aanpakken zoals toegang tot eerstelijnszorg, geestelijke gezondheid en welzijn van werknemers. We brengen patiënten, zorgverleners, bedrijven en partners in het hele gezondheids-ecosysteem met elkaar in contact. Met meer dan 120.000 geregistreerde gebruikers en een patiënttevredenheid van 97% zorgen we voor positieve verandering. Onze samenwerking met AG stelt ons in staat om specifiek het welzijn op de werkplek te verbeteren, langdurige ziekte aan te pakken en gezondere, meer betrokken teams te stimuleren.”

Benoit Halbart, Managing Director Employee Benefits / Health Care bij AG Insurance : “AG en Doktr werken nauw samen om videoconsultaties toegankelijker te maken voor patiënten. Het gaat om een sterk partnership tussen twee ondernemingen met elkaar aanvullende ambities om een ecosysteem uit te bouwen dat het specifieke Belgische zorgmodel ondersteunt, en dat een antwoord biedt op de huidige druk en op de toekomstige vraag naar hybride zorg. We zijn ervan overtuigd dat videoconsultatie een intelligente en volwaardige aanvulling vormt op de klassieke consultaties bij de huisarts."