Innovatie 03/07/2019

Je kind leren omgaan met geld: ouders vinden het belangrijk, maar twijfelen over juiste aanpak

In een tijdperk waarin kinderen steeds meer geprikkeld worden om te consumeren en geld almaar minder tastbaar wordt, vinden ouders het des te belangrijker dat hun kinderen leren hoe ze met geld moeten omgaan om uit te groeien tot financieel bewuste en weerbare burgers. Maar over hoe ze dit moeten aanpakken, wat hun eigen rol is en deze van de school, en welke hulpmiddelen ze hierbij gebruiken of wensen, lopen de meningen uiteen. Twee enquêtes van Yongo1 schetsen een divers beeld van wat ouders en leerkrachten in het basisonderwijs denken, doen en verwachten als het gaat over de financiële opvoeding van kinderen in de leeftijdsgroep van 6 tot 12. Yongo vroeg aan een panel van experts om de opvallendste resultaten onder de loep te nemen tijdens een rondetafelgesprek.
 

Belangrijk voor 8 op de 10 ouders

Moeten 6- tot 12-jarigen eigenlijk wel al leren omgaan met geld? Zowel ouders als leerkrachten vinden alvast van wel. 80 % van de ouders en leerkrachten vinden het belangrijk, slechts 5 % niet. Experts onderschrijven die stelling.
 

Jens Jaecques, coördinator BudgetInZicht Noord-West-Vlaanderen:
“Voor vele mensen is financiële educatie een zwaar begrip dat hen afschrikt. In essentie gaat het niet enkel om het verwerven van kennis, maar vooral van bepaalde competenties. Wat telt is dat kinderen vroeg genoeg, vanaf 6 à 7 jaar, stapsgewijs en op een praktische en ervaringsgerichte manier, leren omgaan met geld.”

 

Ouders achten zichzelf bekwaam, hun kinderen niet…

Is financiële educatie van kinderen in de eerste plaats de verantwoordelijkheid van de ouders zelf?
57 % van de bevraagde mama’s en papa’s en 76 % van de leerkrachten vinden alvast van wel. 38 % van de ouders zien het als een gedeelde verantwoordelijkheid met de school.

De overgrote meerderheid van de ouders (76 %) vindt dat hun kinderen op school vooral de waarde van bepaalde dingen moeten leren, en leren rekenen met geld (bij de Nederlandstaligen is dit zelfs bijna 9 op 10). Ook bij de leraars zegt zowat 73 % dat het belangrijk is dat kinderen al in de basisschool leren omgaan met geld. Maar terwijl 65 % van de ouders vindt dat dit een verplicht vak zou moeten zijn, is dat bij de leraars slechts een minderheid (4 op 10).

Ouders, en dan vooral de mama’s, geven thuis naar eigen zeggen wel degelijk aandacht aan het thema geld en ze voelen er zich ook bekwaam toe: 8 op de 10 ouders verklaren zelf in staat te zijn om hun kind financieel op te voeden. Die mening wordt echter niet gedeeld door leerkrachten: 1 op de 2 leerkrachten meent dat ouders onvoldoende kennis hebben, en 2 op de 3 zeggen het gevoel te hebben dat de ouders van hun leerlingen thuis veel te weinig aandacht besteden aan het leren omgaan met geld...

Bovendien schatten de meeste ouders de financiële kennis van hun oogappels eerder laag in: gemiddeld geven ze hen een score van 5,6 op 10. Leerkrachten geven hun leerlingen op dat vlak zelfs een onvoldoende: 4,5 op 10. Eén troost: volgens de ouders scoren leeftijdsgenootjes even slecht; hun eigen kind doet het niet beter of slechter dan andere.
 

Yves Coemans van de Gezinsbond ziet hier een tegenstelling:
“Enerzijds achten ouders zichzelf best bekwaam om hun kinderen te leren omgaan met geld, maar anderzijds geven ze wel toe dat hun kinderen op dat vlak onvoldoende scoren. Uit de praktijk weten we dat nog te veel ouders het moeilijk vinden om met hun kinderen over geld te praten en dat ze er zich onzeker bij voelen.”
 

 

Geld uit taboesfeer halen 

De enquête lijkt inderdaad te bevestigen dat het voor vele ouders nog steeds moeilijk of zelfs taboe is om met hun kroost over geld te praten.  1 ouder op 5 (18 %) voelt er zich ongemakkelijk bij of heeft het lastig om te antwoorden op moeilijke geldvragen, 1 op 3 leert zijn kind zelfs dat het onbeleefd is om vragen te stellen over geld. Amper 1 op 4 van de ouders die sparen voor hun kind, bespreekt met hem of haar hoeveel er al gespaard is. En slechts een vijfde van de ouders (22 %) geeft aan dat hun kind ‘enig zicht’ heeft op het maandelijkse gezinsinkomen. Nochtans is die openheid rond geld volgens experts een noodzakelijk element van een goede financiële opvoeding.
 

Kenneth De Beckker, PhD Researcher Wikifin Chair ‘Financial Literacy’ at KU Leuven:
“Het PISA-onderzoek2 bij 15 jarigen heeft duidelijk een verband aangetoond tussen de mate waarin thuis openlijk over geld gesproken wordt en de financiële ‘geletterdheid’ van de kinderen.”

Ook het geven van zakgeld helpt kinderen blijkbaar om met geld te leren omgaan. Kinderen die zakgeld krijgen worden door hun ouders qua financiële kennis hoger ingeschat dan hun leeftijdsgenootjes die geen zakgeld krijgen (6,4/10 ipv 5,4).
 

Eveline Bohez, coördinator BudgetInZicht Centraal-West-Vlaanderen:
“Als je je kinderen bepaalde financiële vaardigheden wil aanleren, dan is het belangrijk dat je zelf het goede voorbeeld toont. Kinderen kopiëren (onbewust) het gedrag van de ouders, ook in financiële zaken. Een open sfeer waarin je kinderen kunnen oefenen in het budgetteren van zakgeld is een goede basis voor gezond financieel gedrag later.”


 

Geld komt niet uit de lucht vallen

Wat zouden kinderen tussen 6 en 12 moeten weten over geld? Ook daarover zijn ouders en leerkrachten het grotendeels eens. De top 3 van de ouders bestaat vooral uit het correct inschatten van de waarde van geld en er kritisch leren mee omgaan:

1. Geld komt niet uit het niets (71 %)
2. Niet toegeven aan impulsen om iets nutteloos te kopen (49 %)
3. De waarde van bepaalde zaken (een brood, auto, huis, …) leren kennen (45 %).
 

Yves Coemans:
“Die top 3 lijkt me wel relevant. Enquêtes bij startende jongvolwassenen hebben eerder al aangetoond dat ze de gewone levenskosten, energie, huur, belastingen… vaak onderschatten en net daardoor in de financiële problemen raken.”

 

Hilde Klykens, Onderwijsadviseur Agentschap Hoger Onderwijs, Volwassenenonderwijs, Kwalificatie & Studietoelagen:
“Wat ouders hier terecht aangeven, is dat kinderen die in deze wereld zo vaak geprikkeld worden om te consumeren, vooral moeten leren dat geld schaars is en dat ze dus keuzes moeten maken, prioriteiten stellen, niet ingaan op kortetermijnverlangens, maar het beperkte beschikbare geld goed verdelen.”


Uit de enquêtes blijkt nog dat zowel ouders (3 op 10) als leerkrachten (6 op 10) aangeven zeker wel wat extra advies en hulp te kunnen gebruiken om jonge kinderen financieel wegwijs te maken. Gevraagd naar welke vormen van ondersteuning hun voorkeur wegdragen, antwoorden ze met concrete spelletjes, een app of online platform, en workshops ‘Hoe leer ik kinderen met geld omgaan’. 3 op de 10 leerkrachten (27 %) vinden bovendien dat banken en verzekeraars een belangrijke rol kunnen spelen in de financiële opvoeding van kinderen op school.
 

Wat is Yongo?
Yongo is een spaar- en beleggingsplatform van AG Insurance dat ouders, kinderen en familieleden verenigt om samen te zorgen voor de financiële opvoeding van het kind. Het unieke van Yongo is dat alle betrokkenen samen dezelfde applicatie gebruiken. Het kind leert keuzes maken, impulsaankopen vermijden en met zakgeld omgaan. Ouders, kinderen, familie en vrienden sparen op korte termijn voor geschenken, én sparen of beleggen op lange termijn. Op die manier kunnen ze een kapitaal opbouwen voor het kind. Kinderen leren zo vanaf jonge leeftijd sparen, onder begeleiding van de ouders en met de hulp van familie en vrienden, zodat ze bewust en verantwoord leren omgaan met geld.










1 Representatieve studies bij 1.000 Belgische ouders en 100 Belgische leerkrachten uit het basisonderwijs, uitgevoerd in mei 2019 door het onafhankelijke onderzoeksbureau iVOX
2 Programme for International Student Assessment (PISA) is een internationaal vergelijkend onderzoek op initiatief van de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (OESO). PISA test 15-jarigen op hun leesvaardigheid, wiskundige geletterdheid en wetenschappelijke geletterdheid ongeacht waar ze zich bevinden in het onderwijssysteem.

     
Foto’s
  • infographicYongomoney2019-12-jpg

  • infographicYongomoney2019-11-jpg

  • infographicYongomoney2019-10-jpg

  • infographicYongomoney2019-09-jpg

  • infographicYongomoney2019-08-jpg

  • infographicYongomoney2019-07-jpg